Aktivni je ugljen adsorbent kojeg je uporaba bila poznata već prije nekoliko stotina godina prije naše ere. Koristilo ga se u medicinske svrhe te kao sredstvo za čišćenje. Međutim, počeci primjene aktivnog ugljena u industrijske svrhe datiraju iz 1900., kada je bio upotrebljen kao sredstvo za uklanjanje boje iz sirupa u šećeranama. Ugljeni su pobudili interes ljudi i za vrijeme svjetskog rata, kada ih se počelo primjenjivati u plinskim maskama radi zaštite od opasnih plinova i para.
Aktivni je ugljen crni, porozni i amorfni sorbens. Njegovi: sorpcijski kapacitet, veličina specifične površine (koja doseže i do 2500 m2/g), veličina i raspored pora te granulacija aktivni ugljen čine odličnim i univerzalnim adsorbentom.
Postoji mnogo teorija vezanih uz mikroskopsku strukturu aktivnog ugljena te njen utjecaj na djelovanje tog sorbensa. Osnovna strukturna jedinica aktivnog ugljena je heksagonalna struktura grafita, tj. oblik nezbrojivih sićušnih grafitnih pločica. Pločice su međusobno spojene pomoću kemijskih veza, zbog čega tvore raspukline, pukotine te šupljine u kojima se adsorbiraju zagađivači.
 |
 |
Dostupnost unutarnje strukture aktivnih ugljena povećava brzinu procesa adsorpcije te ga čini efikasnijim. Najšire upotrebljavani aktivni ugljeni imaju površinu u granicama između 800 i 1500 m2/g. Površinu tih ugljena karakterizira, prije svega, prisutnost mikropora kojih je učinkovit promjer manji od 2 nm. U stvarnosti aktivni ugljen sastavljen je od komplicirane mreže pora klasificiranih kao:
 |
 |
Većinom se adsorpcija na aktivnim ugljenima događa u mikroporama, a u malom dijelu u mezoporama, dok makropore služe jedino kao protočni kanali za prodiranje adsorbata u unutrašnjost mezopora i do površine mikropora.
Raspored veličina pora kod određenog ugljena ovisi o vrsti upotrebljene sirovine te o metodi i uvjetima njegove proizvodnje.